آرکی تایپ مخاطب چیست و چه تفاوتی با پرسونای مخاطب دارد؟

اگر مخاطب دنیای طراحی تجربه کاربری هستید احتمالا با پرسونای مخاطب آشنا هستید یا دست کم اسمش رو شنیدید. در کنار پرسونای مخاطب مفهومی وجود داره به اسم آرکی تایپ (archetype) که در منابع داخلی کمتر مورد توجه قرار گرفته است با این وجود شاید از کاربردش در برندینگ اطلاع داشته باشید.

علی رغم شباهت زیاد میان archetype و persona به یک معنا نیستند. در این مقاله می خواهیم با آرکی تایپ آشنا شویم، بدانیم چه تفاوتی با پرسونای مخاطب دارد و چه زمانی باید ازش استفاده کنیم.

چرا دانستن این موارد اهمیت دارد؟

زمانی که میخواهیم محصولی را طراحی کنیم، سوالاتی از خودمان می پرسیم مثل «مخاطبان هدف چه افرادی هستند؟» یا اینکه «مخاطبان چگونه از محصولی که ساخته ایم استفاده میکنند؟» تا تجربه ی بهتری برای کاربرانمان خلق کنیم.

محصول را برای کاربر نهایی می سازیم و نه خودمان

بنابراین شناخت ویژگی ها، روحیات، مشکلات و نیاز های مخاطب یکی از ارکان مهم طراحی کاربر محور است و باعث میشود محصولی که ساخته ایم کاربرد پذیر شود.

آرکی تایپ چیست؟

آرکی تایپ مخاطب، مخاطبان را بر اساس رفتار ها و ذهنیتشان دسته بندی میکند و کمک میکند که دیدگاه های یک کاربر واقعی را درک کنیم. از آنجایی که هر آرکی تایپ نماینده گروه خاصی از افراد جامعه است، به طراحان کمک میکند تا به جای طراحی برای طیف گسترده ای از افراد با ویژگی های خاص خود، برای مجموعه ای از افراد طرح ریزی داشته باشند.

آرکی تایپ مخاطب راهی برای درک و توصیف نیاز ها، و خواسته های جمعی از مخاطبان است و به این سوال پاسخ می دهد که «اهداف مخاطبان ما چیست؟» یا «چه چیزی منجر به تصمیم گیری آنها می شود؟»

تفاوت میان Archetype و Persona

قبل از اینکه در مورد تفاوت ها صحبت کنیم بهتر است که وجوه شباهتشان را بررسی کنیم.

به طور کلی هردو باهم مشابه هستند و هدف یکسان «نمایندگی گروه خاصی از مخاطبان» را دنبال میکنند. هر دو به رفتار های کلی، اهداف، نیازها، مشوق ها و مشکلات گروهی از افراد می پردازند.

پرسونای مخاطب شخصی سازی شده تر است. در پرسونا به مخاطب خود یک اسم، بیوگرافی، تصویر و ویژگی های فردی نسبت می دهیم. در حالیکه این موارد در آرکیتایپ حذف شده و به گروه کلی تری از مخاطب می پردازد.

در ادامه میتوانید پاسخ برخی از سوالات احتمالیتون رو بخوانید.

کهن الگو به تعبیر یونگ

به تعبیر یونگ کهن الگو های رفتاری (behavioral archetype)، آگاهی های جمعی ای هستند که میان تمام مردم جهان مشترک هستند. در واقع مجموعه ای از افکار، عواطف و احساسات هستند که می توان به عنوان معیار دسته بندی افراد استفاده کرد. هر شخص میتواند بیش از یک کهن الگو را در تایپ شخصیتی خود داشته باشد.

از آرکی تایپ استفاده کنیم یا پرسونا؟

از آنجا که پرسونای مخاطب به ویژگی های دموگرافیک می پردازد و ممکن است توجه طراحان را  از جزئیات پر اهمیت تر پرت کند منتقدان خودش را دارد. همچنین به این دلیل که به کاربر خاصی می پردازد، همه شمول نیست و اگر بخواهیم این همه شمولی را اعمال کنیم باید پرسونا های بیشتری را ایجاد کنیم.
بنابراین در انتخاب میان یوزر پرسونا و آرکی تایپ باید به تعداد مخاطبان محصول دیجیتال خود توجه کنیم.
اگر تنوع کاربرانمان کم هست میتوانیم برای هر گروه یک پرسونا بسازیم در حالی که اگر کاربران شامل طیف گسترده تری هستند بهتراست archetype در نظر بگیریم.

آرکی تایپ در چه بخشی از فرایند طراحی تجربه کاربری ایجاد میشود؟

بعد از مرحله تحقیق کاربر، بر اساس تحلیل داده های کمی و کیفی موجود از کاربرانمان

این اطلاعات باید از چندین منبع استخراج شده باشند تا اعتبار بیشتری داشته باشند.

منابع

• https://www.nngroup.com/articles/personas-archetypes/
• https://usability.yale.edu/understanding-your-user/archetypes-and-personas
• https://hedgehoglab.com/the-role-of-archetypes-and-personas-in-user-research/
• https://uxtbe.medium.com/difference-between-user-personas-and-archetypes-6b21a35c6bac
• https://builtvisible.com/the-archetype-vs-persona-debate-and-its-impact-on-cross-channel-teams/